مرکز مشاوره تخصصی و کلینیک روانشناسی

 

 

اختلالات شخصیتی نوعی از مشکلات روانی هستند که بر نحوه‌ی تفکر، احساس، و رفتار فرد تأثیر می‌گذارند و ممکن است مشکلاتی در روابط فردی و اجتماعی ایجاد کنند. این اختلالات در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند، از جمله اختلالات شخصیت خوشایند، خودشیفته، و دراماتیک.

 

اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

 

اختلال شخصیت دراماتیک یا «نمایشی» نوعی اختلال است که فرد را به نمایش‌های عاطفی شدید و نیاز به جلب توجه وادار می‌کند. این افراد اغلب به دنبال تأیید دیگران و تحت تأثیر قرار دادن آنها هستند.

 

تعریف و ویژگی‌های اصلی اختلال شخصیت دراماتیک

 

اختلال شخصیت نمایشی شامل الگوی پایداری از رفتارهای نمایشی و اغراق‌آمیز است. بهترین مشاور ازدواج می گوید این افراد ممکن است با رفتارهای نمایشی و عاطفی شدید دیگران را به خود جذب کنند. آنها معمولاً به راحتی احساسات خود را نشان می‌دهند و به واکنش‌های شدید و ناگهانی دست می‌زنند.

 

چرا افراد به اختلال شخصیت نمایشی دچار می‌شوند؟

 

علت دقیق این اختلال مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، تربیتی و محیطی می‌توانند نقش داشته باشند. تجربه‌های دوران کودکی و محیط خانوادگی نیز می‌تواند در شکل‌گیری این اختلال موثر باشد.

 

ویژگی‌های اختلال شخصیت نمایشی

 

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ویژگی‌هایی دارند که آنها را از دیگران متمایز می‌کند. در ادامه به چند ویژگی اصلی اشاره می‌کنیم:

 

نیاز به جلب توجه و تأثیرگذاری

 

این افراد دوست دارند همیشه مرکز توجه باشند و تلاش می‌کنند با رفتارها و گفتارهای خاص، نگاه دیگران را به خود جلب کنند. این میل شدید به تأیید، انگیزه‌ی اصلی آنهاست.

 

واکنش‌های عاطفی بیش از حد

 

افراد با شخصیت نمایشی تمایل دارند به شدت عواطف خود را بروز دهند. دکتر مشاوره تاکید دارد آنها اغلب احساسات خود را بزرگ‌نمایی می‌کنند و ممکن است به آسانی ناراحت یا خوشحال شوند.

 

اختلال شخصیت خودشیفتگی چیست؟

 

اختلال شخصیت خودشیفتگی یک نوع اختلال شخصیت است که در آن فرد به شدت خودمحور و خودبین می‌شود و به خود اهمیت زیادی می‌دهد. این افراد به طور افراطی به موفقیت، قدرت و جذابیت شخصی خود باور دارند.

 

تعریف و ویژگی‌های اصلی خودشیفتگی

 

خودشیفتگی به حالتی اطلاق می‌شود که فرد اعتماد به نفس بالا و خودبینی بیش از حدی دارد. این افراد نیاز دارند که دیگران آنها را ستایش کنند و به شدت به نظر دیگران اهمیت می‌دهند.

 

تفاوت خودشیفتگی سالم و ناسالم

 

خودشیفتگی سالم نوعی اعتماد به نفس مثبت است که به فرد کمک می‌کند به اهداف خود برسد.بهترین مشاور ازدواج می گوید اما خودشیفتگی ناسالم زمانی رخ می‌دهد که فرد به طور افراطی به خود اهمیت داده و از دیگران به عنوان ابزاری برای تأمین نیازهای خود استفاده می‌کند.

 

ویژگی‌های اختلال شخصیت خودشیفته

 

افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ویژگی‌هایی دارند که آنها را از دیگران متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها شامل خودمحوری، خودبینی و بی‌تفاوتی نسبت به احساسات دیگران است.

 

احساس استحقاق و برتری

 

افراد خودشیفته باور دارند که از دیگران برترند و انتظار دارند که همیشه با آنها به گونه‌ای خاص رفتار شود. این احساس برتری می‌تواند آنها را از دیگران دور کند و باعث شود روابط پایدار نداشته باشند.

 

عدم توانایی در همدلی

 

یکی از ویژگی‌های اصلی افراد خودشیفته، عدم توانایی در همدلی با دیگران است. آنها معمولاً به احساسات دیگران بی‌تفاوت هستند و تنها به نیازهای خود توجه دارند.

 

تفاوت‌های کلیدی بین اختلال شخصیت نمایشی و خودشیفتگی

 

حالا که هر دو اختلال را تعریف کردیم، به بررسی تفاوت‌های کلیدی بین آنها می‌پردازیم.

 

تمرکز بر خود یا دیگران

 

در اختلال شخصیت نمایشی، فرد به شدت به توجه دیگران نیاز دارد و بیشتر به تأیید و تحسین دیگران وابسته است. اما در خودشیفتگی، فرد به خود اهمیت زیادی می‌دهد و بیشتر به احساس برتری نسبت به دیگران توجه دارد.

 

نحوه بروز عواطف

 

افراد با شخصیت نمایشی معمولاً احساسات خود را به شدت نشان می‌دهند و به راحتی ناراحت یا خوشحال می‌شوند. دکتر مشاوره تاکید دارد اما افراد خودشیفته اغلب احساسات عمیقی ندارند و بیشتر به دستاوردها و قدرت خود فکر می‌کنند.

 

نیاز به تأیید یا ستایش

 

افراد با شخصیت نمایشی به دنبال تأیید دیگران هستند، اما خودشیفتگان به ستایش نیاز دارند. این تفاوت کوچک اما مهم می‌تواند نحوه برخورد آنها را با دیگران تغییر دهد.

 

تأثیر این اختلالات بر روابط اجتماعی

 

هر دو این اختلالات می‌توانند مشکلاتی را در روابط اجتماعی افراد ایجاد کنند. افراد دراماتیک معمولاً روابط کوتاه‌مدتی دارند، زیرا دیگران را با رفتارهای نمایشی خود خسته می‌کنند. افراد خودشیفته نیز اغلب به خاطر خودمحوری و عدم توجه به دیگران، روابط پایداری ندارند.

 

راهکارهای مقابله با اختلالات شخصیت

 

مقابله با این اختلالات به کمک حرفه‌ای نیاز دارد. معمولاً روان‌درمانی و مشاوره به فرد کمک می‌کند تا رفتارهای خود را شناسایی و مدیریت کند.

 

مشاوره و روان‌درمانی

 

روان‌درمانی فردی یا گروهی می‌تواند به این افراد کمک کند تا بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند و عواطف خود را مدیریت کنند. مشاوره تخصصی نیز راهی برای بهبود روابط و زندگی فردی این افراد است.

 

تکنیک‌های خودآگاهی

 

با افزایش خودآگاهی و شناسایی نقاط قوت و ضعف، افراد می‌توانند رفتارهای خود را بهبود بخشند و روابط بهتری بسازند.

تفاوت‌های بیشتر در رفتار و شخصیت افراد خودشیفته و نمایشی

 

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی معمولاً رفتارهای نمایشی و اغراق‌آمیز دارند که هدف آن جلب توجه دیگران است، اما این توجه را نه به خاطر برتری یا خودبینی، بلکه برای احساس دیده شدن و تأیید شدن طلب می‌کنند. در مقابل، افراد خودشیفته به خاطر باور به برتری ذاتی خود، توجه دیگران را طلب می‌کنند و نیازی به تأیید شدن ندارند، بلکه بیشتر به تحسین شدن اهمیت می‌دهند. این تفاوت در نگرش و انگیزه‌های شخصیتی باعث می‌شود که افراد دراماتیک بیشتر بر عواطف و نمایش‌های احساسی تکیه کنند، در حالی که افراد خودشیفته بیشتر به دستاوردهای خود و قدرت تأثیرگذاری بر دیگران تمرکز دارند.

 

تأثیر اختلالات بر عملکرد اجتماعی و حرفه‌ای

 

این دو اختلال به شکلی متفاوت بر زندگی اجتماعی و حرفه‌ای افراد اثر می‌گذارند. افراد دارای شخصیت نمایشی ممکن است در محیط‌های اجتماعی جذاب و دوست‌داشتنی به نظر برسند، اما رفتارهای بیش‌ازحد عاطفی آنها در درازمدت می‌تواند اطرافیان را خسته کند و منجر به دور شدن آنها شود. در محیط کاری نیز، این رفتارهای نمایشی ممکن است از سوی همکاران به عنوان عدم حرفه‌ای‌گری تلقی شود. از سوی دیگر، افراد خودشیفته به خاطر عدم همدلی و تمرکز بیش‌ازحد بر خود، به سختی روابط حرفه‌ای پایدار برقرار می‌کنند. آنها ممکن است در ابتدا موفقیت‌هایی کسب کنند، اما رفتارهای خودمحورانه و ناتوانی در کار گروهی می‌تواند در بلندمدت به شغل و روابط کاری آنها آسیب بزند.

 

اهمیت درمان و پشتیبانی در مدیریت اختلالات شخصیت

 

 

درمان و پشتیبانی می‌تواند نقش بزرگی در بهبود زندگی افراد مبتلا به این اختلالات داشته باشد. روان‌درمانی به فرد کمک می‌کند تا رفتارهای ناسالم خود را شناسایی و به تدریج اصلاح کند. همچنین، تمرین مهارت‌های ارتباطی و تقویت همدلی می‌تواند روابط اجتماعی افراد را بهبود بخشد و به آنها در کاهش تنش‌های اجتماعی و حرفه‌ای کمک کند. در نهایت، درک و پشتیبانی از سوی خانواده و دوستان بسیار ارزشمند است؛ چرا که محیطی امن برای پیشرفت و رشد فرد فراهم می‌کند.

نتیجه‌گیری

 

اختلال شخصیت دراماتیک و خودشیفتگی دو نوع اختلال روانی هستند که هر دو می‌توانند بر روابط اجتماعی و کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند. هرچند شباهت‌هایی میان این دو وجود دارد، اما تفاوت‌های مهمی نیز دارند. آگاهی از این تفاوت‌ها می‌تواند به فرد کمک کند تا رفتارهای خود را بهتر مدیریت کند و روابط سالم‌تری ایجاد نماید.